Xạ hương vị thuốc khắc tinh của đột quỵ

Xạ hương là gì? Xạ hương là một chất đặc lổn nhổn do hạch ở sát dương vật của một thứ cầy hương đực (có người còn gọi là hươu xạ) từ 3 tuổi trở lên (Moschus moschi-ferus L ) họ hươu xạ (Moschida). Con cầy hương giống con cầy cao chừng 50 cm, dài 80 – 90cm, toàn thân màu vàng gio. Nó sống bằng những cây cỏ thơm, vì vậy người ta cho rằng nguồn gốc xạ là ở các cỏ thơm đó. Đi đến đâu nó tiết xạ để nhớ đường về. tuy nhiên, một số loài động vật khác cũng có xạ hương, chẳng hạn như chuột hương – một loài gặm nhấm sống ở nước ở Bắc Mỹ, loài vịt hương ở Nam Australia, loài chuột chù hương (Crocidura), bộ cánh cứng hương (Calichroma moschata), cá sấu hương, loài bò hương và một số loài động vật khác. Ngoài ra ở Việt Nam ta còn có loài cầy hương khác (Vicerricula malaccensi Gmelin) và cầy giông (Viverrazibetha, họ Viverridae), cũng có túi thơm nhỏ, người ta cũng lấy chế biến và gọi là xạ. Thứ xạ này không thơm và không tốt bằng xạ hương nói trên. Một số loài thực vật cũng có chứa xạ hương. Tuy nhiên, chỉ có xạ hương chiết xuất từ loài hươu xạ mới có giá trị thương mại. Xạ hương là một trong những hợp chất hóa học bền vững nhất trên thế giới. Thành phần quan trọng nhất của xạ hương chính là muscone – một loại dầu, ngoài ra, xạ hương cũng có chứa amoniac và chất mỡ. Do có amoniac, nên khi xạ hương được cô đặc nó có mùi rất khó chịu, tuy nhiên, khi được pha loãng, nó sẽ có một mùi hương rất dễ chịu. Muscone rất khó tan trong nước, nhưng lại có thể hòa vào chất cồn. Túi xạ ở phía bụng, khoảng 2cm trước chỗ bìu dái và trước dương vật. Hình dạng túi xạ thay đổi, khi thì hình tròn, khi thì dẹt trên phủ lông như những lông khác ở bụng con cầy hương; túi xạ có một điểm sâu, đường kính chừng 5mm, tất cả lông trông như đều hướng về điểm này. Tác dụng của xạ hương Xạ hương vị cay, tính ôn, qui kinh Tâm can tỳ. Xạ hương có đặc tính thơm xuyên cho nên thuốc có thể thông suốt 12 kinh. Xạ hương có tác dụng khai khiếu tỉnh thần, hoạt huyết tán kết, chỉ thống thôi sản. Xạ hương cũng có thể được dùng làm thuốc chữa các bệnh về hệ thần kinh, tuần hoàn, tim, phổi hoặc các chất kích thích và thuốc an thần. Đối với hệ thần kinh trung ương Liều nhỏ Xạ hương và chất muscone ceton Xạ hương có tác dụng hưng phấn hệ thần kinh trung ương, nhưng liều cao thì ức chế. Thuốc làm giảm rõ phù não, tăng sự thích nghi của hệ thần kinh trung ương đối với trạng thái thiếu oxy, cải thiện tuần hoàn não. Nhờ các tác dụng trên mà thuốc có tác dụng khai khiếu (tỉnh não). Vì các đặc điểm này mà xạ hương được dùng trong bài thuốc điều trị cao huyết áp và phòng chống và điều trị đột quỵ của Trung Quốc và Hàn Quốc còn gọi là An cung ngưu hoàng hoàn. Đối với hệ tuần hoàn – hô hấp Xạ hương có tác dụng hưng phấn tim cô lập. Thuốc Xạ hương 1mg/1ml tưới vào tim cô lập của chuột lang làm cho lưu lượng máu của động mạch vành tăng gấp đôi Cetone của Xạ hương nhân tạo hoặc thiên nhiên chích tĩnh mạch cho mèo được gây mê tác dụng nâng huyết áp và tăng tần số hô hấp. Tác dụng kháng khuẩn và kháng viêm 2% ceton Xạ hương dịch pha 1% loãng 1:400, in vitro có tác dụng ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn đại tràng (E. Coli), khuẩn thổ tả heo, thuốc còn có tác dụng kháng viêm trên mô hình gây viêm khớp cho chuột đồng. Tác dụng đối với tử cung Xạ hương có tác dụng hưng phấn rõ rệt đối với tử cung cô lập của thỏ nhà, chuột đồng và chuột Hà lan, tác dụng hưng phấn đối với tử cung có thai càng mạnh hơn. Tác dụng chống ung thư Xạ hương có tác dụng ức chế tế bào ung thư, đối với các loại ung thư thực quản, ung thư tuyến bao tử, ung thư đại tràng, ung thư bàng quang, nồng độ cao tác dụng mạnh. Nhưng đối với ung thư tâm vị lại không có tác dụng rõ rệt. Chính bởi khả năng chữa bệnh thong cả 12 kinh mà xạ hương lấy từ động vật đang là sản phẩm đắt đỏ trên thế giới và được đưa vào danh sách các sản phẩm cấm khai thác tự nhiên.